Tờ Nikkei đưa tin, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang xem xét lại chiến lược của họ tại 2 thị trường châu Á gồm Trung Quốc và Thái Lan sau khi doanh số bán hàng tại đây giảm hai chữ số trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 6. Điều này diễn ra trong bối cảnh người tiêu dùng tại các thị trường quan trọng này và nhiều nơi khác ngày càng chuyển sang sử dụng xe điện.
Sự kiện này diễn ra vào thời điểm các nhà đầu tư đang chú ý đến hiệu quả hoạt động của những công ty lớn này vì sự tăng giá gần đây của đồng yên có nguy cơ làm giảm lợi nhuận từ tỷ giá hối đoái và gây áp lực lên lợi nhuận của họ.
Các nhà sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản như Toyota Motor và Honda Motor đã tăng doanh thu tại châu Á trong quý kết thúc vào tháng 6, nhờ vào sự hỗ trợ từ việc đồng yên suy yếu trong giai đoạn này.
Doanh thu của Toyota trong khu vực đạt 2,2 nghìn tỷ yên (15 tỷ USD), tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi lợi nhuận hoạt động tăng 32% lên 245 tỷ yên. Doanh thu của Honda tại Châu Á đạt 990 tỷ yên, tăng 4,4%, mặc dù doanh số bán xe bốn bánh giảm 23% xuống còn 264.000 chiếc.
Dĩ nhiên xu hướng bán hàng sẽ khác nhau tùy theo các thị trường khác nhau, nhưng có những dấu hiệu đặc biệt rõ ràng về sự suy giảm ở Trung Quốc và Thái Lan.
Vào thứ 4, Honda báo cáo rằng họ đã bán được 209.000 xe tại Trung Quốc trong ba tháng tính đến tháng 6, giảm 32% so với năm trước. Theo đó, công ty hiện đang đặt mục tiêu bán 3,9 triệu xe tại đây trong năm tài chính này – ít hơn 220.000 xe so với dự báo trước đó.
“Thị trường xe ô tô động cơ đốt trong đang giảm trong khi thị trường ‘xe năng lượng mới’ đang tăng với tốc độ không ngờ”, Giám đốc tài chính của Honda Eiji Fujimura cho biết trong một cuộc họp báo, sử dụng thuật ngữ ở Trung Quốc bao gồm xe điện, xe hybrid cắm điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu. “Cuộc chiến giá cả cũng khiến hoạt động kinh doanh trở nên rất khó khăn”.
Theo công ty nghiên cứu MarkLines có trụ sở tại Tokyo, thị phần của các thương hiệu Nhật Bản tại Trung Quốc là 12,2% trong nửa đầu năm 2024, trong khi các thương hiệu địa phương chiếm 62%. Thị phần của các hãng xe Nhật Bản đã giảm mạnh so với mức 21,3% của cả năm 2019. Trong số 10 mẫu xe mới bán chạy nhất vào tháng 6 tại Trung Quốc, có năm mẫu đến từ BYD của Trung Quốc, với Nissan Motor là thương hiệu Nhật Bản duy nhất góp mặt – ở vị trí thứ sáu.
“Nhu cầu về xe ô tô động cơ đốt trong vẫn cao… nhưng chúng tôi không thể lạc quan”, Chủ tịch Nissan Makoto Uchida phát biểu tại một cuộc họp báo vào tháng 7. Công ty đã sản xuất 169.000 xe tại Trung Quốc trong ba tháng tính đến tháng 6, giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Vào tháng 6, công ty đã đóng cửa một nhà máy chiếm 8% công suất sản xuất của mình tại quốc gia này.
Uchida cho biết: “Chúng tôi cần những chiếc xe năng lượng mới do chính chúng tôi sản xuất tại địa phương để đóng góp vào sự tăng trưởng của công ty”, ám chỉ đến bốn mẫu xe ý tưởng mà Nissan đã giới thiệu tại một triển lãm ô tô ở Bắc Kinh vào tháng 4.
Doanh số bán xe mới của Toyota tại Trung Quốc trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 6, bao gồm cả thương hiệu xe hạng sang Lexus, đã giảm 18% so với năm ngoái xuống còn 411.000 xe. “Tốc độ mở rộng của xe năng lượng mới là điều không thể ngờ tới”, Masahiro Yamamoto, giám đốc nhóm kế toán của Toyota cho biết. “Để chịu đựng được giai đoạn này (ý chỉ tình hình thị trường thay đổi nhanh chóng), chúng tôi phải chi đáng kể cho việc thúc đẩy doanh số bán hàng và hỗ trợ các đại lý”.
Masatoshi Nishimoto, người đứng đầu nghiên cứu, phân tích chiến lược sản xuất và phát triển của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản tại S&P Global Mobilit, cho biết các thương hiệu Trung Quốc đang dẫn đầu tại thị trường trong nước vì họ có thể sản xuất xe điện giá rẻ bằng cách sử dụng pin sản xuất tại địa phương, đáp ứng sở thích của người tiêu dùng Trung Quốc về ô tô số hóa cao và nhanh chóng ra mắt các mẫu xe mới.
“Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản không nhất thiết thua kém các đối tác Trung Quốc, nhưng họ đang ở thế bất lợi”, Nishimoto cho biết. Ông nói thêm rằng việc điều chỉnh năng lực sản xuất và tăng cường hợp tác với các đối tác địa phương sẽ giúp cắt giảm chi phí phát triển tại Trung Quốc.
Nishimoto cho biết các công ty sau đó có thể chi bất kỳ khoản tiền thặng dư nào vào các thị trường quan trọng khác như Mỹ và Ấn Độ, nơi căng thẳng địa chính trị cản trở các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc thâm nhập và tạo điều kiện cho các thương hiệu Nhật Bản chiếm ưu thế.
Các công ty ô tô Trung Quốc cũng đang thách thức các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản tại Thái Lan, nơi thị trường xe điện đang phát triển và xe điện Trung Quốc đang chiếm lĩnh thị phần với sự trợ cấp từ chính phủ Thái Lan.
Trong số 10 công ty lớn trên thị trường Thái Lan, Toyota nắm giữ thị phần cao nhất ở mức 38% trong sáu tháng tính đến tháng 6 nhưng bán ít hơn 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh số của Honda, Nissan và bốn thương hiệu Nhật Bản khác cũng giảm. Doanh số chỉ cải thiện với hãng BYD của Trung Quốc, khi họ tăng tốc 32% so với nửa đầu năm 2023.
Vào tháng 7, Honda tuyên bố sẽ hợp nhất hai cơ sở sản xuất tại Thái Lan thành một vào năm 2025. Vào tháng 6, Suzuki Motor cũng cho biết sẽ ngừng sản xuất ô tô tại nước này.
Theo Nishimoto, những động thái như vậy là dễ hiểu vì các công ty Nhật Bản không sản xuất những chiếc xe điện nhỏ phổ biến ở Thái Lan. “Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản có thể sẽ phải chờ thêm một hoặc hai năm nữa để xem liệu sự tăng trưởng gần đây của thị trường xe điện Thái Lan có duy trì được hay không, và trong thời gian đó, các thương hiệu Trung Quốc có thể sẽ vẫn mạnh mẽ”.
Việc tinh giản hoạt động đang trở nên quan trọng hơn khi đồng yên tăng vọt trong tuần qua đe dọa đến lợi nhuận giao dịch. Đồng yên yếu hơn dự kiến thường thúc đẩy hiệu suất tài chính của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản vì lợi nhuận ở nước ngoài của họ bằng ngoại tệ trở nên lớn hơn khi được chuyển đổi sang yên.
Các nhà đầu tư buộc phải từ bỏ hy vọng rằng đồng yên yếu sẽ tiếp tục thúc đẩy lợi nhuận của các hãng sản xuất ô tô.
“Kết quả kinh doanh của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản trong quý này được hỗ trợ rất nhiều bởi đồng yên yếu, nhưng điều đó sẽ không xảy ra từ quý tiếp theo trở đi”, Koji Endo, giám đốc điều hành tại SBI Securities cho biết. “Sau đó, trọng tâm sẽ là liệu họ có thể bù đắp khoản lỗ đó bằng cách thành công ở các thị trường như Mỹ và Ấn Độ hay không”.
